بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 101

حرف شنو-سر به را-مطیع

آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)
باد گرفتن-مغرور شدن

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن

بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است

بچه افتادن-سقط شدن جنین

بار-آنچه برای پختن در دیگ بریزند-اجاق
جان کندن-رنج بسیار بردن-با سختی فراوان کاری را انجام دادن

زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد
خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن

تکه پاره کردن-پاره پاره کردن-تکه تکه کردن
ریش توپی-ریش تپه

 

 

 

زجرکش کردن-به زجر و شکنجه کشتن
از زور پسی(از روی ناچاری، اجبارن)
خودآموز-بدون آموزگار
آبدیده(جلا یافته، آزموده و مجرب)

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

خالی بستن-چاخان کردن-بلوف زدن

آبِ دندان(حریف ساده)

 

بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

خوش آب و رنگ-سرخ و سفید چهره-زیبا و ملیح
خاله ماستی-آدم بی اهمیت و بی ارزش

 

پیزر به پالان کسی گذاشتن-با دروغ و چاپلوسی کسی را فریفتن-هندوانه زیر بغل کسی گذاشتن

 
زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست-به کسی که ساده ترین مطلب را نمی پذیرد یا تحمل نمی کند و زود رنج یا زود خشم است نمی توان چیزی گفت

 

خداپسندانه-مورد پسند خدا

 
از پا درآمدن-افتادن-سخت خسته و درمانده شدن

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

از منبر پایین آمدن-از پرچانگی دست برداشتن-سخن را به پایان آوردن

بر ِ آفتاب-رو به آفتاب-آفتاب رو

باریک شدن-دقت کردن-در بحر چیزی رفتن

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

ادا اصول-ادا اطوار
اَنَک کردن(تحقیر کردن، خجالت دادن)

 

بد سابقه-بد پیشینه-دارای گذشته ی بد

روده درازی کردن-پر حرفی کردن-وراجی کردن

جُم خوردن-تکان خوردن-برای انجام کاری آماده شدن

خودکشی کردن-با رنج فراوان کاری را به پایان بردن

جراندن-جر دادن-پاره کردن

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

انداختن پشت گوش(سهل‌انگاری کردن، دیر انجام دادن، کوتاهی کردن)

از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

خود را از تک و تا نیانداختن-به روی خود نیاوردن-به اشتباه اعتراف نکردن

اَل اَمان-زینهار-پناه بر خدا
رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود

ریم رام-رام رام-اسم صوت برای بیان آوای ساز و نوای موسیقی

بامبه-توسری

دست کسی در کار بودن-شرکت داشتن در کاری

دله-هرزه-چشم چران-پرخور

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

چادر چاقچور-لباس بیرون رفتن زن با حجاب ایرانی در گذشته

دور تسبیح-بسیار و بی شمار

دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

چُل کلید-جام درویشان

 

حواس نداشتن-گیج و منگ بودن-حواس پرت بودن

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

خرکاری-پرکاری-مفت کاری

درش را گذاشتن-سکوت کردن-خاموش شدن

خراب شدن بر سر کسی-نزد کسی بار و بندیل گشادن و ماندن

خانم آوردن-پا اندازی کردن

پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد
دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن
ژست-طرز حرکت و رفتار شخص
رو آمدن-به جایی رسیدن-ترقی کردن-ثروتمند شدن

خدمت کردن-دوره ی سربازی را طی کردن

 

د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟
راه پیدا کردن-جستن راه حل برای مشکل-به نحوی در جایی وارد شدن

به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست

 

پای کسی بازشدن به جایی-رفت و آمد کردن کسی به جایی

 

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

خاکروبه ای-سپور-آشغالی
 

دُم سیخ کردن-دُم سیخ شدن

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

حریم گرفتن-از کسی پروا داشتن-احترام کسی را نگه داشتن

 

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

دیر کردن-تاخیر کردن
خشکی-انعطاف ناپذیری-سخت گیری-حالت پوستی که آب و چربی خود را از دست داده است

 

خیس کردن-ادرار کردن به خود

دزدیده-دزدکی

 

 

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

تق و پوق-سر و صدا-بگیر و ببند

خدا نگهدار-خدا حافظ

زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

خوش ذوق-خوش سلیقه-خوش مشرب

تنبان درآر-بی حیا-دریده

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

آب و تاب-تکلف-لفت و لعاب-تفصیل

رده-حرف زشت یا نامربوط
حساب پس دادن-جواب دادن به مسئول-دادن صورت ریز مخارج

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

 

زیر آبکی-شنای زیر آب-پنهانی

ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن
به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

 

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

دار و ندار-کل دارایی-تمام هستی

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

جای پا-اثر-نشانه-رد

از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی
دمامه-زن خشن-زن بی حیا و پاچه ورمالیده-آپارتی

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

اردک رفتن، غاز آمدن(دست از پا درازتر برگشتن)
جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

 

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

تحویل سال-سال گردش-لحظه ی وارد شدن به سال نو

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

چرسی-آدم معتاد-افیونی

دهنه سرخود-بی بند و بار

تقدس مآبی-خود را به دروغ پارسا و پرهیز کار وانمود کردن

 

تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

خدمت کردن-دوره ی سربازی را طی کردن

دور-بار-دفعه-نوبت
آش و لاش-به‌کلی متلاشی‌شده-له‌ولورده

اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)
پا پتی-پا برهنه

بچگی کردن-بیخردانه

خرده خرجی-خرج های اندک

دو پشته سوار شدن-دو نفری بر ستور یا وسیله ی نقلیه سوار شدن

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

پَس-ناجور-خراب

جزیی فروش-کسی که که کالا را در اندازه های کوچک می فروشد

اشهد را گفتن(برای مرگ آماده شدن)

چِرت-حرف بی معنی و نامربوط
خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده

دنبه تاو دادن برای کسی-به کسی بی اعتنایی کردن-فخر فروختن به کسی

چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد
اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن-زندگی کسی را آشفته کردن-کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن
افسرده‌بیان-بی‌هوده و بی‌مزه‌گو

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن

بتمرگیدن-نشستن به فرمان تحقیرآمیز

زنیکه-زنکه

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن(حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن)

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها

تک پا-زمان کوتاه-در فرصتی بسیار اندک

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

آدم سر به راه(شخص خوب و نجیب، کسی که مزاحم دیگران نیست)

زلف-موهای جلو سر و بناگوش

آب و تاب-تکلف-لفت و لعاب-تفصیل

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما
از جایی آب خوردن(ناشی از چیزی بودن)

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

بشکن بشکن-وقت شادی و شادمانی-جشن و سرور

به عرب و عجمی بند نبودن-هیچ پشت و پناهی نداشتن
پزا-زود پخت شونده

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

زیج نشستن-خانه نشین شدن-انزوا گزیدن-از دوستان بریدن

به خنس و پنس افتادن-به وضع بد مالی دچار شدن

از روی شکم‌سیری-از سر بی‌مسئولیتی-بدون تعمق

پیش کسوتی-قدمت و برتری

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

 

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده
هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

خوش پنجه-آن که آلات موسیقی را نیکو می نوازد

با حال-آدم سرحال و خوش-چیز یا جای دلپذیر

استخوان جلوی سگ انداختن(با بخششی ناچیز دهان کسی را بستن)

دو به دو-دو تا دو تا

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

زاغول-دارای چشمان آبی رنگ

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

ریختگی-ریزش
تو به تو-گوناگون-لا به لا

بازار سیاه-جایی که در آن اجناس غیر قانونی و گران می فروشند

بازو دادن-یاری دادن

پیداش شدن- آفتابی شدن-ظاهر شدن
 

از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)

از عزا در آوردن(به دوره‌ی عزاداری پایان دادن)

دزدیده-دزدکی

د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری
 

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی
از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

جای دشمن-کنایه از نشیمنگاه-ماتحت

دست نماز-وضو

 

حق دادن-تایید کردن

 

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

 

پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد
آینه‌ی بخت-آینه‌ای که داماد همراه شمعدان برای عروس می‌فرستد
جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

اجباری بردن(کسی را به خدمت سربازی بردن)

خواب ماندن-دراز شدن خواب بر خلاف میل و به قراری نرسیدن
رَطب و یا بس گفتن-سخنان درست و نادرست گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن
چنگک شدن-چنگ شدن

چُس افاده-افاده ی بی جا

پشت سر کسی حرف زدن-در غیاب کسی از او بد گفتن

چینی بند زن-کسی که تکه های شکسته ی ظزوف را به هم می چسباند

آکَل-آقای کربلایی

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

ادرار بزرگ(مدفوع)

چهار قُل-چهار سوره ی قرآن که با قُل آغاز می شود

آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

راسته-گوشت دو طرف ستون فقرات حیوان

تیر گذاشتن و تفنگ برداشتن-نهایت عصبانیت-بد و بیراه گفتن

خوش عیار-خوش ذات-خوش جنس

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی
باد کردن-به خود بالیدن-مغرور شدن
آبکی-بی‌ارزش-از روی بی‌علاقگی

خفه کردن-آتشی را خاموش کردن-خاموش شدن موتور-با اصرار در کاری کسی را کسل کردن

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

حساب بی حساب-سر به سر-این به آن در-مساوی-هیچ به هیچ
دست کسی را از پشت بستن-از کسی در کاری پیشی جستن

خاج کشیدن-صلیب کشیدن
حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

 
جیب بری-دست بردن در جیب دیگران به قصد دزدی-شارلاتانی-حقه بازی

جارو کردن زیر پای کسی را-موجب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

خربزه قاچ کردن با اتوی شلوار-بسیار آراسته بودن و به خود پرداختن

خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد

دلپخت-پختن مغر چیزی

زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

 

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

 

دست کسی را از پشت بستن-از کسی در کاری پیشی جستن
دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

جا دار-وسیع-فراخ

آخِی(صوتی برای تاثر یا شادی)

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

تلقین گفتن-مسائل دینی که بر سر گور کسی می گویند

آفتابی شدن-پیدا و آشکار شدن-بیرون زدن آب قنات

دست باف-بافته با دست

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

بسیار دلواپس و نگران بودن

تخته پوش کردن-پوشانیدن سقف و مانند آن با تخته

آفتاب خوردن-سختی کشیدن

دل کسی آمدن-دل آمدن

بیخود-بی مصرف-بدرد نخور

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

چاله سیلابی-نگا. چاله خر کشی

پرت شدن از جایی-پایین افتادن از جایی

پت و پاره-ژنده-فرسوده

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

دانگ-یک ششم-سهم-قسمت

دَنگال-جادار-بسیار فراخ

 
به پیش-فرمان نظامی برای حرکت سپاهیان به جلو
حُقه-زرنگ و ناقلا

دم خروس در دست داشتن-بهانه داشتن

انگشت‌شمار(کم، معدود)

خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز

دستکاری-دست بردن در چیزی

خواب ماندن-دراز شدن خواب بر خلاف میل و به قراری نرسیدن

روی چوب کردن کسی-کسی را برای کاری تحریک کردن

 

چیزی را در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و اعتبار اعلام کردن چیزی

این هلو این هم گلو-مثل آب خوردن-انجام این کار بسیار آسان است

باریک-دقیق-حساس

حجله خانه-اتاق شب زفاف

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

بیخ خِر کسی را چسبیدن-کسی را مقصر شناختن

 

پر نفس-پر چانه-پر حرف-کسی که در دویدن نفسش دیر تنگ شود

تازه به دوران رسیده-نو کیسه-کسی که تازه به ثروت یا به جایی رسیده است
 

بچه پس انداختن-فرزند به دنیا آوردن

اروای ننه‌ات-ارواح بابات

آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

 
آینه‌ی بخت-آینه‌ای که داماد همراه شمعدان برای عروس می‌فرستد
آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

به ساز کسی رقصیدن-بازیچه ی کسی شدن-از کسی فرمان بردن

تِپ تِپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان

بادپا-تند رو-تیز تک

آنجا رفتن که عرب نی انداخت-به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن

خواربار-ارزاق-خوراک

پا در هوا بودن-نامعلوم بودن تکلیف
راست و ریس-موانع و معایب

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن