معرفی کتاب: حکایت در حکایت
سعدی، شیخِ اجل، اُستاد سُخن، از گرانمایه ترین شاعران عهدِ سنتی ماست؛ زبون فارسی با غزلای سعدی جانی دوباره گرفته و خیلی از تحقیق گران، اونو استادِ مُسلم کلام فارسی دونسته ان. کارنامه ادبی سعدی بر دو فصلِ کلی مشتمله، نثرهای پندآمیز و غزلای عاشقانه. یعنی، چیزی که منظور نظرِ تحقیق گرانه از گران مایه گی سعدی، بیشتر مربوط به غزلای عاشقانه اونه و در مرحله بعد نثرهای پندآمیزش. ادبیاتِ تعلیمی –متنی که خاصیت پندگونه داره- در عهد سنتی ما جایگاه خاصی داشته و سعدی از راه ِ حکایتای شیرین اش، به خواننده زمان پند می داده. هرچند با گذشتِ زمان، غزلای سعدی اهمیت بیشتر و خاص تری پیدا کردن اما با تموم این اوصاف حکایتش، در گونه ادبیات تعلیمی جایگاه منحصربه فردی دارن.
تازگی و نظمِ کلام سعدی، به غزل هاش ویژگی منحصربه فردی بخشیده. ویژگی ای که پیش اون مونده و هنوزم غزلای عاشقانه رو، با نمونه نابِ اون، یعنی غزلای سعدی در ادبیات فارسی مقایسه می کنن. غزلای سعدی، هرچند در عهد قدیمی سروده شدن، اما معاصریتِ نهفته در کلامش، اونا رو تا همین امروز امتداد داده، هنوزم غزلای سعدی طنینِ خاصی دارن و مورد خوانش قرار می گیرن. غزلای سعدی رو میشه سنتی، به معنی موندگار کلمه دونست، نه فقط کلامی منحصر به عهدی ماضی. انقلابِ سعدی در غزل، به اون جایگاه خاصی در تاریخ ادبیات ما بخشیده و اونو، به شاعری تنها بدل ساخته. شاعری که غزلای عاشقانه اش نمونه ای بکر، در تاریخِ عاشقانه سُرایی شعر فارسی حساب می شن.
قصد و هدف از این مقدمه چینی، رسیدن به کتابِ «با سعدی در بازارچه زندگی» بود، کتابی نوشته روزنامه نگار برجسته معاصر، «صدرالدین الهی». الهی در این کتاب که شامل بیست و دو مقاله س، ایده جالبی رو به اجرا دراومده. مقالهش، به نظر خودش تحقیق و تحقیق در موردِ شعر و نثر سعدی نیستن، اون از پایه متون سعدی رو مستقیما مورد برگشت قرار نمی ده، بلکه روش دیگری رو واسه روبرو شدن با اونا در پیش میگیره. کارِ الهی در این کتاب، در واقع توضیحِ خاطراتی از رُخدادهای ایام زندگی اشه، نویسنده از غزلا و حکایتای سعدی، در متن خاطراتش استفاده می کنه و به واسطه اونا اشاره ای لایق به سعدی داره.
روبرو شدن نویسنده با سعدی به واسطه ای اتفاق میفته که اون واسطه در واقع زندگی اونه.
الهی به واسطه سعدی، بخشی از زندگیِ شخصی و مواجهاتش با مسائل جور واجور اجتماعی-سیاسی رو توضیح میده و در بین اونا نقبی به اُستاد سخن و کلامش می زنه. نشون میده که شعرِ سعدی، خود زندگیه، شعریه که از متن زندگی برآمده و میشه به واسطه اون به جهانِ دور و بر نگریست و به زندگی و رُخدادهای شخصی، غنایی عمومی بخشید. الهی در بیست و دو مقاله این کتاب، همراه با سعدی بوده، از ایام کودکی تا کهنسالی در غُربت. حدیثِ غربت نویسنده در این کتاب، با حدیثِ غُربت سعدی گره می خوره و متنی تنها رو می سازه. در واقع الهی در این کتاب از راه حکایت در حکایت استفاده می کنه و حکایتای سعدی رو با حکایتای شخصی اش گره می زنه.
کتابِ «با سعدی در بازارچه زندگی» به وسیله انتشارات مشخص در سال جاری منتشر شده.
پشت جلد کتاب می خونیم: «در این یادداشتا من با سعدی که در ادبِ فارسی از اون به شیخ اجل و یا شیخ یاد می شه زیسته ام، یعنی شیخ در زندگی من وایس تاده. پس، این مقالات نه از مقولات تحقیق ادبیه و نه داوری خوب و بد در حق اون. برخلاف خیلی از کارا که در مورد سعدی انجام شده قصد هیچ تجزیه و تحلیلی از هیج دست در میان نبوده بلکه این حکایات قصه شیفتگی یه ایرونی عادیه به درخت برومند چندصدساله ای وایس تاده در بازارچه زندگی، که در سایه اش میشه نشست، برشاخه اش میشه آویزون کرد، به نغمه مرغان شاخسارش میشه گوش داد، با همسایه روبرویی میشه از اون سخت گفت و از کامل بعلبک تا اون طرف ختا و خوارزم لبخند عاقلانه اونو دید. اون. کسیه که اگه دل بهش بسپاری همراه تو در زندگی میشه و در قیل و قال بازارچه عمر تنهایت نمی ذاره.