رابطه هوش هیجانی و مهارت‌های ارتباطی با سلامت روان کارکنان اداره کل …

روش پژوهش
۳-۱- طرح کلی پژوهش
این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است پژوهشگر در صدد یافتن رابطه بین متغیرهای پژوهش می‌باشد.
۳-۲- جامعه، نمونه و روش نمونه‌گیری
جامعه آماری در این پژوهش را تمامی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان فارس به تعداد ۱۲۰ نفر تشکیل می‌دادند که به روش نمونه‌گیری تصادفی و بر اساس جدول کرجسی و مورگان^[۷۸]‌(۱۹۷۰) تعداد ۹۴ نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد.
۳-۳- نقش متغیرها در پژوهش
در این پژوهش متغیرهای هوش هیجانی و مهارت‌های ارتباطی به عنوان متغیرهای پیش‌بین و سلامت روانی به عنوان متغیر ملاک مدنظر می‌باشند.
۳-۴- ابزارهای پژوهش
پرسشنامه هوش هیجانی:
به منظور اندازه‌گیری هوش هیجانی از مقیاس تجدید نظر شده هوش هیجانی آوستین و همکاران (۲۰۰۴) استفاده گردید. این مقیاس یک پرسشنامه خود گزارشی است که در مقیاس ۵ درجه‌ای لیکرت به صورت کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم و بسیار مخالفم تنظیم گردیده است که از نمره ۵ (کاملاً موافقم) تا نمره۱ (کاملاً مخالفم) را به خود اختصاص داده است و میزان موافقت و عدم موافقت پاسخگویان را با ۴۱ سؤال اندازه‌گیری می‌کند. این پرسشنامه بر اساس مدل ۳ بخشی شوته و همکاران (۱۹۹۸) که ۳۳ سؤال داشت طراحی گردیده است به این صورت که پرسشنامه شوته و همکاران (۱۹۹۸) به دلیل نداشتن سؤالات معکوس پاسخ و احتمال ایجاد سوگیری در پاسخ‌دهندگان مورد تجدید نظر قرار گرفت و ماده‌های آن از ۳۳ به ۴۱ ماده افزایش یافت و بدین ترتیب ۲۱ مورد سؤال معکوس پاسخ (۳، ۴، ۶، ۸ ، ۱۰ ، ۱۲، ۱۴، ۱۷، ۲۰،‌ ۲۲، ۲۳، ۲۴،‌ ۲۵،‌ ۲۶،‌ ۲۸، ۳۴،‌ ۳۵، ۳۶ ،‌۳۹، ۴۰و ۴۱) برای آن در نظر گرفته شد. علیرغم اینکه شوته و همکاران (۱۹۹۸) یک عامل کلی را برای این مقیاس معرفی نمودند، اما تحلیل عاملی که توسط پتریدزو فارنهام (۲۰۰۰) و آوستین، ساکلوفسکی، هانگ، مک کنی^[۷۹]( ۲۰۰۴) انجام گرفت، نشان از وجود سه عامل داشت که عبارتند از:
تنظیم عواطف(سؤالات: ۱، ۲، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۱۸، ۲۱، ۲۴، ۲۹، ۳۰، ۳۵، ۳۷، ۳۸)
بهره‌وری از عواطف(سؤالات: ۵، ۴، ۹، ۱۰، ۱۳، ۱۶، ۲۳، ۲۵، ۲۶، ۳۳، ۳۴، ۴۱)
ارزیابی عواطف(سؤالات: ۳، ۶، ۷، ۸، ۱۷، ۱۹، ۲۰، ۲۲، ۲۷، ۲۸، ۳۱، ۳۲، ۳۶، ۳۹، ۴۰)
روایی و پایایی پرسشنامه هوش هیجانی تجدید نظر شده بر حسب ضریب آلفای کرونباخ توسط آوستین و همکاران (۲۰۰۴) برای کل آزمون ۸۵/۰ گزارش شده است که مشابه به فرم اولیه آن (شوته و همکاران، ۱۹۹۸) است. ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس تنظیم عواطف ۷۸/۰، بهره‌وری از عواطف ۶۸/۰ و ارزیابی عواطف ۷۸/۰ بدست آمده است(به نقل از بشارت، ۲۰۰۷)
بشارت (۲۰۰۷) ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس هوش هیجانی (آوستین و همکاران، ۲۰۰۴) را بر روی ۴۴۲ نفر (۲۸۲ پسر و ۱۶۰ دختر) از دانشجویان دانشگاه تهران مورد بررسی قرار داد. میزان آلفای کرونباخ برای کل مقیاس ۸۹/۰ و برای خرده مقیاس‌های تنظیم عواطف، ۸۳/۰، بهره‌وری از عواطف، ۷۸/۰ و ارزیابی عواطف ۸۱/۰ به دست آمد که این میزان بالاتر از میزان آلفای کرونباخ گزارش شده توسط آوستین و همکاران (۲۰۰۴) بوده است.
آوستین و همکاران (۲۰۰۴) جهت تعیین روایی پرسشنامه شوته و همکاران (۱۹۹۸)، همبستگی آن را با هوش‌بهر هیجانی بار- ان اندازه‌گیری نمودند. نتایج حاکی از همبستگی بالای این دو پرسشنامه بود. بشارت (۲۰۰۷) همبستگی مقیاس هوش هیجانی تجدید نظر شده (آوستین و همکاران، ۲۰۰۴) را با مقیاس اکلسی تیمیا (بگلی، ۱۹۹۴ به نقل از بشارت، ۲۰۰۷) و مقیاس سلامت روانی (ویت و وار، ۱۹۸۳ به نقل از بشارت، ۲۰۰۷) مورد بررسی قرار داد و نتایج این همبستگی را رضایت بخش توصیف نمود.
پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی:
این پرسشنامه توسط بارتون(۱۹۹۰) طراحی شده است و در برگیرنده سه مهارت کلامی(گویههای۳، ۴، ۷، ۱۲، ۱۵، ۱۷)، شنود(گویههای۲، ۶، ۸، ۱۰، ۱۴، ۱۸) و بازخورد(گویههای۱، ۵، ۹، ۱۱، ۱۳، ۱۶) می‌باشد. همچنین، مجموعا ۱۸ سؤال که به شیوه لیکرت ۵ گزینه‌ای(کاملا مخالفم=۱ تا کاملا موافقم=۵) نمره‌گذاری می‌شود. در هر بعد حداقل نمره ۶ و حداکثر ۳۰؛ همچنین حداقل و حداکثر نمره کل به ترتیب ۱۸ و ۹۰ می باشد. بارتون روایی ملاکی پرسشنامه را برای مهارت کلامی، شنود، بازخورد و نمره کل به ترتیب ۷۸/۰، ۸۱/۰، ۷۷/۰ و ۸۲/۰ و ضریب پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ برای ابعاد مذکور به ترتیب۸۰/۰، ۷۳/۰، ۷۹/۰ و ۷۶/۰ گزارش کرد. مقیمی(۱۳۸۸) در پژوهش خود، روایی محتوایی پرسشنامه را با همکاری اساتید متخصص و مجرب، بالا گزارش کرد، پایایی پرسشنامه را برای مهارت‌های کلامی، شنود، بازخورد و نمره کل به روش تنصیف به ترتیب ۷۵/۰، ۷۹/۰، ۸۲/۰ و ۸۰/۰ برآورد کرد.
پرسشنامه سلامت عمومی:
اولین بار توسط گلدبرگ^[۸۰] در سال ۱۹۷۲ تنظیم و به طور وسیعی به منظور تشخیص اختلالات خفیف روانی در موقعیت‌های مختلف به کار برده شده است. فرم اصلی این پرسشنامه دارای شصت سؤال است. این پرسشنامه یک ابزار مفید غربالگری است(به نقل از باقری، ۱۳۸۶). این پرسشنامه به طور مکرر مورد تجدید نظر قرار گرفته است و به صورت فرم‌های کوتاه شده، ۲۰ سؤالی، ۲۸سؤالی، ۱۲سؤالی در مطالعات مختلف استفاده می‌شود. پرسشنامه ۲۸ سؤالی گلدبرگ که در این پژوهش مورد استفاده قرارگرفته است دارای ۴ مقیاس فرعی می‌باشد و هر مقیاس ۷ پرسش دارد که عبارتند از :
الف- مقیاس علائم جسمانی، در این مقیاس وضعیت سلامت عمومی و علائم جسمانی که فرد در طی یک ماه گذشته تجربه کرده است مورد بررسی قرار می‌گیرد.
ب- مقیاس علائم اضطرابی و اختلالات خواب، در این مقیاس علائم و نشانه‌های بالینی اضطراب شدید، بی‌خوابی، تحت فشار بودن، عصبانیت و دل‌شوره مورد بررسی قرار می‌گیرد.
ج- مقیاس عملکرد اجتماعی، در این مقیاس توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مفید بودن، قدرت یادگیری و لذت بردن از فعالیت‌های روزمره زندگی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
د- مقیاس علائم افسردگی، در این مقیاس علائم اختصاصی افسردگی از قبیل ناامیدی، احساس بی‌ارزش بودن در زندگی، افکار خودکشی، آرزوی مردن و ناتوانی در انجام کارها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سؤال‌های پرسشنامه که به وضعیت روانی فرد در یک ماهه اخیر می‌پردازد شامل نشانه‌هایی مانند افکار و احساسات نابهنجار و جنبه‌هایی از رفتار قابل مشاهده است ، به همین علت سؤال‌ها بر موقعیت اینجا و اکنون تأکید دارد.
پرسشنامه دارای ۴ مقیاس است که به ترتیب پشت سر هم آمده است از سؤال ۱ تا ۷ مقیاس نشانه‌های جسمانی، از سؤال ۸ تا ۱۴ مقیاس اضطراب، از سؤال۱۵ تا ۲۱ مقیاس عملکرد اجتماعی و از سؤال ۲۲ تا۲۸ مقیاس افسردگی می‌باشد. هر سؤال پرسشنامه علامت خاص را براساس یک مقیاس ۴ درجه‌ای مورد سنجش قرار می‌دهد (خیر =۰، کمی = ۱،زیاد =۲، خیلی زیاد =۳). دو شیوه نمره ‌گذاری برای پرسشنامه GHQ-28 وجود دارد . یکی روش سنتی است که گزینه‌ها به صورت (۰-۰-۱-۱) نمره گذاری می‌شوند و حداکثر نمره آن در این پرسشنامه ۲۸ خواهد بود . روش دیگر نمره‌ گذاری روش نمره ‌گذاری لیکرت می‌باشد که گزینه‌ها به صورت (۰-۱-۲-۳) نمره گذاری می‌شوند . در این پژوهش از روش نمره گذاری لیکرت استفاده می‌شود. حداقل نمره ۰ و حداکثر نمره آزمودنی با این روش در پرسشنامه مذکور ۸۴ خواهد بود.
۳-۵- پایایی
چانگ و اسپیرز^[۸۱](۱۹۹۴) در مطالعاتی بر روی ۲۲۳ نفر از افراد بزرگسال به این نتیجه رسیدند که ضریب پایایی پرسشنامه با روش باز آزمایی برابر با ۵۵/۰ و ضریب پایایی مقیاس‌ها با روش باز آزمایی بین ۴۲/۰ تا ۴۸/۰ است. تقوی (۱۳۸۰) پایایی این پرسشنامه را به سه روش باز آزمایی، تنصیفی و ثبات درونی انجام داد و برای این منظور به ترتیب از فرمولهای ضریب هم‌بستگی پیرسون، اسپیرمن و آلفای کرونباخ استفاده گردید. در باز آزمایی ضریب پایایی برای کل پرسشنامه ۷۲/۰ و برای خرده آزمونهای علائم جسمانی، اضطراب و بیخوابی، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی به ترتیب ۶۰/۰ ، ۶۸/۰ ،۵۷/۰ و۵۸/۰ به دست آمده تمام ضرایب در سطح  معنی‌دار بودند. هم‌چنین در تحقیق پالاهنگ و همکاران (۱۳۷۵) بررسی پایایی پرسشنامه سلامت روانی ۲۸ سؤالی با بهره‌گیری از ضریب هم‌بستگی پیرسون پایایی آزمون را در سطح ۹۱/۰ نشان داد (به نقل از باقری، ۱۳۸۶). در این پژوهش جهت بررسی ضریب پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید که پایایی پرسشنامه سلامت روان در کل آزمون ۸۹/۰ گزارش شده است.
۳-۶- روایی
گلدبرگ و همکاران (۱۹۷۸؛ به نقل از باقری، ۱۳۸۶) هم‌بستگی بین داده‌های حاصل از اجرای همزمان پرسشنامه سلامت عمومی و چک لیست علائم روانی (SCL-90) را بر روی ۲۴۴ نفر آزمودنی به میزان ۷۸/۰ گزارش نموده‌اند.
۳-۷- تعریف عملیاتی متغیرها
تعریف عملیاتی هوش هیجانی:
ملاک ارزیابی هوش هیجانی در پژوهش حاضر نمره‌ای است که آزمودنی از طریق پاسخگویی به پرسشنامه پنج عاملی بار-آن(۱۹۹۷) به دست می‌آورد.
تعریف عملیاتی مهارت‌های ارتباطی:
ملاک ارزیابی مهارتهای ارتباطی در پژوهش حاضر نمرهای است که آزمودنی از طریق پاسخگویی به پرسشنامه بارتون^[۸۲] (۲۰۰۰) فرم ۱۸ سؤالی به دست میآورد.
تعریف عملیاتی سلامت روان:
ملاک ارزیابی سلامت روان در پژوهش حاضر نمره‌ای است که آزمودنی از طریق پاسخگویی به پرسشنامه گلدبرگ^[۸۳] (۱۹۷۲) فرم ۲۸ سؤالی به دست می‌آورد.
۳-۸- روش گردآوری اطلاعات
جهت مطالب نظری از منابع کتابخانه‌ای(کتاب، پایان‌نامه، مجله و …)، همچنین جهت کسب اطلاع راجع به متغیرهای پژوهش، با حضور در بین کارکنان و توزیع پرسشنامه، پاسخ‌های آزمودنی‌ها جمع‌آوری و آماده تجزیه و تحلیل گردید.
۳-۹- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات